Formy pracy namiestnictwa

Wybór form powinien zależeć przede wszystkim od celu spotkania namiestnictwa. Ale nie należy zapominać o podstawowych warunkach doboru form – specyfika grupy – wielkość, wiek członków, stopień ich aktywności, wiedzy czy umiejętności. Za najlepsze należy uznać te formy wypracowane przez daną grupę.
Formy pracy w namiestnictwie możemy podzielić na dwie grupy:
1. Formy pracy namiestnika z namiestnictwem,
2. Formy pracy stosowane na zbiorkach namiestnictwa. 

Przygotowanie każdej zbiórki namiestnictwa wymaga od namiestnika odpowiednich działań:
-określenie celu
-w zależności od celu należy dobrać formy pracy na zbiórce
-określenie czasu i miejsca zbiorki
-przygotowanie konspektu zbiórki.

Formy:
Konkurs, gry i ćwiczenia sportowe, turniej, gry świetlicowe, gry terenowe, bieg harcerski;
Wykład – referat, dyskusja, spotkanie, gawęda, sesja, rada, komisja;
Służby / dyżury, prace zarobkowe, czyny społeczne, prace produkcyjne;
Zlot, złaz, raport, musztra, defilada, manewry, capstrzyk, pochód, manifestacja, 
olimpiada sportowa;
Zabawy, pląsy, piosenki, ognisko – kominek, formy teatralne, zwyczaje i obrzędy, gazetka,
wystawa, audycja;
zwiad, wycieczka, rajd, biwak;
☺ teatr
rodzaje : samorodny, lalki, cienie, teatr wielki; 
☺ gawęda 
rodzaje gawęd : klasyczna, sytuacyjna ,multimedialna, rozmowa ,wspólne opowiadanie, scenariusz zbiórki, wykład, opowieść zaproszonego gościa, 
może być obrzędem;
formy wymienne : czytanie fragmentów książki, oglądanie w telewizji lub na wideo
programu telewizyjnego, filmu, przedstawienia teatralnego;
oglądanie i opowiadanie o tym, co przedstawiają np.: slajdy, albumy, itp.;
☺ prace pożyteczne, produkcyjne
” Bez pracy nie ma kołaczy”;
dobry sposób na zapełnienie czasu zbiórki;
samorealizacja, rozwój twórczych talentów;
podniesienie wartości własnej poprzez docenienie dorobku ( owoców) swojej pracy;
często są dobrym uczynkiem;
okazja do akcji zarobkowej;
świetna zabawa przy tworzeniu;
wykorzystywana podczas zdobywania stopni i sprawności;
☺ piosenki
rodzaje : obrzędowe, sprawnościowe, turystyczne, harcerskie, żeglarskie, marszowe;
☺ pląsy
rodzaje : rytmiczne, inscenizacyjne, taneczne;
☺ gry i ćwiczenia
- podział : orientacyjne ( kształtujące i rozwijające zmysły ), ruchowe, umysłowe; 
☺ zwiady
- ’’Jeśli poznać chcesz nasz świat, bądź ze zwiadem za pan brat’’.
rodzaje zwiadów : historyczny, przyrodniczy, etnograficzny, kulturalny, terenowy, inny;
może być : elementem zbiórki, zadaniem międzyzbiórkowym, wycieczką;
☺manewry
„stop – samarytanka – stop – łączność – stop – elementy wspinaczkowe – stop – puszczaństwo – stop – pożarnictwo – stop – strzelectwo – stop – sztuki walki – stop –
nie zapomnij ! – stop – zapisz swoją drużynę – stop – nie pozwól, byście zostali w tyle –
stop – podnieście swoje kwalifikacje – stop – pokaż, że możecie wiele – stop – koniec telegramu – stop”


Obrzędowość namiestnictwa
Czy ten element pracy zespołu jest niezbędny?
Czy w namiestnictwie skupiającym instruktorów w wieku np. 16 – 42 lata są potrzebne takie „infantylne” formy działania ? Są to dojrzali ludzie, nierzadko matki czy ojcowie na stanowiskach. Co w takim wypadku powinien zrobić namiestnik – wprowadzać do nowotworzonego namiestnictwa obrzędowość czy dać sobie z tym spokój? Nasza rada – WPROWADZAĆ!
To przecież nie jest infantylne – stać w kręgu przyjaźni czy w kręgu parady, nie jest infantylne stworzyć i śpiewać piosenkę namiestnictwa, nie jest dziecinne składać solenizantom instruktorskie życzenia w sposób właściwy tylko dla tej grupy – może kiedyś przyjaciół. Dobrze przemyślana obrzędowość i wprowadzana stopniowo przy odpowiednich okazjach będzie elementem integrującym grupę, wyróżniającym je spośród innych, ale także stanie się przykładem – dla najmłodszych jeszcze nabywających doświadczeń drużynowych, którzy namiestnikowskie sposoby mogą wykorzystywać w swych drużynach i gromadach. 
Młodzi czy dorośli instruktorzy najczęściej chcą mieć swoje obrzędy, które będą charakterystyczne tylko dla ich grupy. Nie muszą to być zwyczaje rodem z gromady zuchowej, ale może to być dobrze przemyślana obrzędowość zespołu ludzi dorosłych.
Obrzędowość tworzy atmosferę przyjaźni , zaufania, radości, potrzeby działania na rzecz innych bez szukania odpowiedzi na pytanie –co ja z tego będę miał / miała?
W nowotworzonych namiestnictwach najlepiej od pierwszego spotkania zacząć wprowadzać pewne elementy obrzędowości naszej grupy. Proponuję na początek np. 
-sposób powitania – może hasło namiestnictwa, 
-wprowadzenie buławy prowadzącego spotkanie- zbiórkę – głos ma ten, kto trzyma buławę
-wybór nazwy namiestnictwa 
-piosenka namiestnictwa – najlepiej jeśli na pierwszym spotkaniu zostanie zaproponowana i od razu „prześpiewana”,
-sposób zakończenia zbiórki
-określanie sposobów przekazywania informacji
-wspólna plakietka, kolor chusty

Na kolejnych zbiórkach na pewno pojawią się kolejne zwyczaje zespołu stosownie do okoliczności – będą to zapewne charakterystycznie dla tego konkretnego namiestnictwa obchodzone imieniny członków zespołu, obchody świat, rocznic uroczystości właściwych dla danego środowiska, sposób rozpoczynania roku harcerskiego, uroczystości związane z mianowaniem na wyższe funkcje, czy wyższe stopnie instruktorskie poszczególnych członków grupy.
Bardzo ważna jest tu oczywiście rola namiestnika – to on nadaje ton, wymyśla i proponuje kolejne elementy do obrzędowości grupy. Baczy na to również, by żadne z powstających zwyczajów nie były przykre czy obraźliwe dla któregokolwiek członka zespołu.
Należy tu zaznaczyć, że w naszej organizacji już od początku jej istnienia instruktorzy tworzyli tradycje, zwyczaje, obrzędowość tak charakterystyczną tylko dla nas, spajającą i wyróżniającą drużyny harcerskie z różnych stron, podzielonego przez zaborców, kraju.
Kontynuując te tradycje w namiestnictwie przekazujemy tym samym te idee do naszych drużyn i gromad. Zachowujemy ukształtowywany przez lata charakter organizacji – takiej jaką chcemy mieć.